هر زمان پای تمامیت ارضی و امنیت ملی به میان بیاید، ترک‌ها به حلقه قدرت میل می‌کنند. این یک هنجار جامعه‌شناسانه در ترکیه است. تضعیف امپراتوری عثمانی و ازدست‌رفتن قلمرو وسیعی از این امپراتوری، تلخ‌ترین حادثه برای ترک‌ها بود که در نبرد گالیپولی در سال ١٩١٥ ترک‌ها را متحد و آنها را در میدان نبرد به پیروزی نزدیک کرد. کشتار ارامنه و تبعید آنان نیز در همین سال اتفاق افتاد و زخم عمیقی شد بر پیکر ترکیه که هیچ‌گاه التیام نیافت. همچنین ترک‌ها، دهه‌ها از پذیرش کردها و فرهنگ و زبان آنان هراس داشتند و آنان را با عنوان «ترک‌های کوهستانی»می‌شناختند. کردها نیز آرام‌آرام، فرهنگ خود را در شرایطی توسعه دادند که با محدودیت‌های جدی مواجه بودند. مبارزات مرکزگریزی و مرکزگرایی توانایی ترکیه را محدود کرد. صرف میلیاردها دلار در سالیان مبارزه دولت مرکزی با جنبش‌های کردی، کشور را با دشواری‌هایی مواجه کرد؛ در‌حالی‌که همین منابع اگر صرف توسعه اقتصادی مناطق کردنشین می‌شد، می‌توانست به ادغام صلح‌آمیز آنان در جامعه بینجامد. حزب عدالت و توسعه در دهه گذشته با وجود همه گرفتاری‌ها، با دستیابی به اکثریت پارلمانی توانست ثبات و امنیت را به ترکیه بازگرداند و فضای اقتصادی را رونق دهد. در برنامه‌های این حزب وعده داده شده است...
...که در سال ٢٠٢٣ که مصادف با صدمین سال تأسیس جمهوری ترکیه است، این کشور به یکی از قدرت‌های بزرگ تبدیل خواهد شد. احمد داوود‌اوغلو، معمار سیاسی ترکیه، جایگاه حزب عدالت و توسعه را با تئوری‌های جدید خود ارتقا داد و در نهایت بهار عربی فرصتی شد برای میدان‌داری ترکیه در محیط پیرامونی؛ محیطی که با نوعثمانیگری مطابقت داشت، هرچند حزب از پذیرفتن این اتهامات طفره می‌رفت. حزب عدالت و توسعه خوش درخشید، اما دولت مستعجل بود. بحران پس از بهار عربی، آن را به زمستانی سرد و غمناک تبدیل کرد. ترکیه با وجود مناسبات بسیار حسنه با سوریه که پس از سال‌ها تنش به وجود آمده بود، وارد بازی خطرناکی در سوریه شد که در نهایت خود و همسایه‌اش را با نابسامانی روبه‌رو کرد. جنبش کردها قدرت گرفت و با کسب پشتیبانی بین‌المللی حزب اردوغان را وادار به دادن امتیاز به کردها کرد؛ مانند حضور نمایندگان کُرد در مجلس و اعطای امتیاز تدریس زبان کردی در مدارس، ولی ملی‌گرایان ترک این موضع را برنتابیدند و دولت را ناگزیر به نایده‌گرفتن قول‌های داده‌شده، کردند. ناآرامی‌های مناطق کردنشین، سبب روی‌گردانی احزاب حامی کردها و ریزش آرای حزب اردوغان در مناطق کردنشین به نفع دیگر احزاب شد؛ در‌نتیجه در انتخابات ژوئن، حزب عدالت و توسعه اکثریت پارلمانی را از دست داد و دولت ائتلافی هم نتوانست شکل بگیرد. در این دوره، ظهور داعش در منطقه و نزدیک‌شدن آنها به مرزهای جنوبی ترکیه و حضور بیش از دو میلیون پناهنده سوری در ترکیه و خیزش مسلحانه کردها سبب برهم‌خوردن ثبات و امنیت ترکیه شد. این جریانات موجب بروز ناامنی و فضای امنیتی و تروریستی در ترکیه شد و انفجارهای آنکارا ترک‌ها را شوکه کرد. این‌بار ترس از ناامنی و هراس از تروریسم و داعش و حملات پ‌ک‌ک مردم را به سوی قوی‌ترین حزب صحنه سیاسی کشور کشاند؛ این بار هم اردوغان از بحران پیش‌آمده برای حل بحران سود جست.
بهرام امیراحمدیان
