به قلم: فرانک صادقی / روانشناش، پژوهشگر و خبرنگار آژانس خبری موکریان
در بررسی تاریخچه قتلهای ناموسی آنچه که در اکثر فرهنگ ها به منظور ارتکاب عمل فجیع قتل انجام می گیرد دفاع از واژه ای است بنام "ناموس". این نوع باورها و خشونت های نهادینه شده به ویژه در جوامع توسعه نیافته به مراتب بیشتر از سایر جوامع توسعه یافته از نظر فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و آموزشی است. این عمل شنیع در سنت ها و اعتقادات عشیره ای و طایفه ای با گذشت زمان و در طول تاریخ در ناخودآگاه جمعی به یک باور منطقی تبدیل گشته و تا امروز عرصه زندگی را بر زنان و دختران بیش از پیش تنگ نموده و منجر به انواع قتل ها، خودکشی ها، فرار دختران و زنان و آنها را در معرض انواع آسیب های اجتماعی، روحی و روانی و نیز جسمی قرار داده است. اگر از نقطه نظر طبقاتی و فرهنگی این معضلات بررسی شوند آنچه که بعنوان انگیزه قاتل بیان می شود پایان دادن به زندگی فردی است که وی را مایه ننگ و شرف بر باد رفته خانوادە و ایل و تبار خود می دانند. به طور مثال در قبایل آزتک‌ها مردی که همسرش را در حال خیانت می‌دید اجازه نداشت وی را بکشد. بلکه موظف بود منتظر محاکمه بماند در غیر این‌صورت خودش را بکشد. با این حال این حکم تنها پس از اثبات جرم قابل اجرا بود. و زندگی اجتماعی پس از چنین خطاهایی را به دلیل انتقادها و نگاهها و قضاوت های دیگران نامحتمل می دانستند. چنین افرادی اگر حتی خود قادر به ارتکاب عمل فجیع قتل نباشند عرصه زندگی را با تهدیدها و محرومیت ها و شکنجه ها چنان بر شخص قربانی تنگ می نمایند که در نهایت وی راهی جز خودکشی و پایان دادن به زندگیش را پیش روی خود نمی بیند. رومینا اشرفی دختر نوجوانی که در تابستان ٩٩ توسط پدرش به قتل رسید نمونه ای است از دخترانی که تنها راه ممکن را فرار از خانه ای که توسط پدر تعصبی به یک شکنجه گاه تبدیل می شود می بینند. پدری که چشم پوشی از خطا را مطابق با شرمندگی اجتماعی می دانست و بارها وی را تحت فشار و تهدید قرار داده بود در صورتیکه خودش اقدام به خودکشی نکند بدست خودش وی را خواهد کشت. در واقع رومینا اگر بدست پدرش به قتل نمی رسید ممکن بود در نهایت خودش دست به خودکشی بزند و به ترسها و وحشت های ناشی از تهدیدات بزرگترین تکیه گاهش خاتمه دهد. این دختر نوجوان پس از فرار و بازگشت به فضای پرتنش خانواده، با ناپختگی و عدم قدرت تصمیم گیری منطقی برای گریز از شرایط پیش آمده، سرانجام توسط پدرش نقشه شوم قتلش عملی شد. بتازگی مشابه چنین اعمال تکان دهنده ای در اهواز نیز، قتل شنیع زنی بدست همسرش همه را در بهت و وحشت ناشی از تکرار چنین عمل جنون آمیزی فرو برد. اگر از نقطه نظر روانشناسی اینگونه اختلالات رفتاری را واکاوی نماییم نمی توان از سلامت روانی چنین افرادی پس از قتل اعضای خانواده خود یقین حاصل نمود و نیز بدلیل اختلالات روانی اینگونه افراد پس از ارتکاب چنین اعمالی آنها را در جامعه آزاد گذاشت زیرا کسی که به فرزند یا همسر و خانواده خود رحم نمی کند نمی تواند در برابر اعمال و رفتارهای مشابه در جامعه و دنیای اطرافش عکس العمل درستی از خود نشان دهد و ممکن است مکررأ مرتکب اعمال مشابه شود. به طور کلی در قالب یک بیمار روانی و مجرم اما با ظاهر طبیعی جان دیگر انسانها را نیز در معرض خطر قرار می دهد. در واقع تفاوتی با یک جانی خطرناک، پشت میلە های زندان ندارد. فی الواقع آنچه که در اینگونه اعمال شنیع محرز می باشد وجود یک عقده یا زخم کهنه همراه با عدم آگاهی نسبت به آن و نیز عدم اطلاع از سلامت روح و روان خود و ناآگاهی و نداشتن اعتقاد به حقوق طبیعی انسانها و نیز عدم توانایی در حل مسئله و تصمیم گیری درست در لحظات بحرانی که از اساس ریشه در یک سیستم آموزشی معیوب دارد، ناخواسته زندگی یک انسان را نابود و خود نیز قربانی چنین اشتباهی خواهد شد که تنها بخاطر فرار از نگاههای جامعه سنتی و افرادی از جنس خود به آن دست می زنند تا خود را به ظاهر از انگی که باید به دوش بکشند تبرئه نمایند. غافل از اینکه با تصمیم به کشتن چنین انسانهای بی دفاعی، انگی را که به ظاهر خود را از آن مبرا می سازند بیشتر بر پیشانی آنها حک خواهد شد و با محکوم نمودن آنها از سوی دیگران نگاهها، انتقادها و سرزنش ها سنگین تر و رفته رفته در روح و روانشان به زخمی عمیق تر مبدل گشته و سرانجام؛ آنان را به موجوداتی روان پریش، افسرده و از درون متلاشی شده تبدیل خواهد نمود.
منبع: روزنامه باختر/سه شنبه ١٩ بهمن ماه شماره ٣٥١٣
